W poniższym wpisie przedstawiamy najważniejsze kwestie obowiązku alimentacyjnego i jego charakteru prawnego. Zapraszamy również do zapoznania się z pozostałymi wpisami dotyczącymi alimentów m. in.: ALIMENTY – JAKIE ŚWIADCZENIA NIE MAJĄ NA NIE WPŁYWU? oraz Alimenty od dziadków – jak uzyskać i kiedy?
Na początek – mini słowniczek
Alimenty – regularne, obligatoryjne świadczenia na rzecz osób fizycznych, do których zobowiązywane są inne osoby fizyczne.
Obowiązek alimentacyjny może wynikać z:
-
pokrewieństwa
-
powinowactwa
-
małżeństwa (więcej na ten temat w naszym wpisie: ALIMENTY NA RZECZ MAŁŻONKA – KIEDY PRZYSŁUGUJĄ?
Wierzyciel – osoba, która może żądać spełnienia świadczenia od innej osoby (dłużnika), z którą łączy ją stosunek zobowiązaniowy. Kodeks cywilny nie definiuje pojęcia wierzyciela wprost, definiuje jedynie kwestie zobowiązania (czyli stosunku zobowiązaniowego); zgodnie z przepisem art. 353 kc – zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.
Dłużnik – osoba zobowiązana do spełnienia świadczenia na rzecz innej osoby (wierzyciela) na podstawie łączącego je stosunku zobowiązaniowego.
Krewnymi w linii prostej – są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej.
Krewnymi w linii bocznej – są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej. Stopień pokrewieństwa określa się według liczby urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo. Więcej o pokrewieństwie w naszym wpisie: Pokrewieństwo – co to jest i jakie wywiera skutki prawne
Stosunek alimentacyjny
Stosunek alimentacyjny jest stosunkiem rodzinno-prawnym, a wynikający z niego obowiązek alimentacyjny jest oparty na tzw. modelu zobowiązaniowym. Często strony tego stosunku są odpowiednio nazywane uprawnionym i zobowiązanym lub także wierzycielem i dłużnikiem. Z kolei ,,przedmiot świadczenia” to zaspokojenie potrzeb, a nie zapłata. To ważna informacja, jeśli chodzi o wypłatę świadczeń alimentacyjnych względem dziecka.
Stanowisko Sądu Najwyższego a obowiązek alimentacyjny
Dlatego też obowiązek alimentacyjny będzie polegał na zaspokojeniu potrzeb osoby, która sama utrzymać się nie może, a więc na różnorakich świadczeniach. Obejmuje ona dostarczanie środków utrzymania, a w razie potrzeby także środków wychowania. Wszystko zależy od umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.
Sąd Najwyższy wskazał również, że prawa i obowiązki alimentacyjne mają charakter ściśle osobisty. W przypadku świadczeń alimentacyjnych nie może dojść do umorzenia przez potrącenie, nie mogą być też przedmiotem egzekucji i zastawu. Niedopuszczalne jest również zrzeczenie się prawa do alimentów.
Na kim ciąży ustawowy obowiązek dostarczania środków utrzymania, czyli świadczeń alimentacyjnych?
Przedmiot świadczenia alimentacyjnego – co to jest?
Świadczenie alimentacyjne ma zatem na celu utrzymanie się uprawnionego, a Sąd Najwyższy wskazał, że ,,alimenty przeznaczone są na potrzeby bieżące, a w wyjątkowych sytuacjach mogą zostać przyznane za okres wcześniejszy – a przy ustalaniu ich wysokości nie należy brać pod uwagę zmiany okoliczności w przyszłości.” Przy ustalaniu wysokości alimentów uwzględniane są możliwości zarobkowe, a nie aktualne zarobki. Środki w ramach świadczenia muszą wystarczyć na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb – rodzice obowiązani są do zadbania o swoje dziecko, przynajmniej dopóki dziecko nie podejmie pracy zarobkowej pozwalającej się samodzielnie utrzymać.
Kolejna ważna informacja jest taka, że powstanie obowiązku alimentacyjnego wynika ze stosunku pokrewieństwa. Natomiast obowiązek alimentacyjny wobec dziecka powstaje, gdy dziecko urodziło się w małżeństwie lub nie – i dlatego rodzice mają obowiązek utrzymania dziecka.
Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny?
Do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego może dojść dopiero wtedy, kiedy dziecko jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Zdolność do samodzielnego utrzymania nie następuje jednak po przekroczeniu 18. roku życia, a wtedy, gdy wysokość zarobków jest wystarczająca do pokrycia wszystkich kosztów życia. Obowiązek alimentacyjny trwa także po osiągnięciu pełnoletności – młodzi ludzie coraz później mają zdolność samodzielnego utrzymania.
Skorzystaj z pomocy prawnej
Jesteś zobowiązany do płacenia alimentów, jednak chcesz żądać zmiany orzeczenia? Obowiązek alimentacyjny obciąża Twoje finansowe, pomimo możności samodzielnego utrzymania przez dziecko? A może to Ty chcesz ubiegać się o ustalenie obowiązku alimentacyjnego względem byłego partnera lub rodzica? Jeśli potrzebujesz pomocy przy sprawie alimentacyjnej lub masz jakiekolwiek wątpliwości w kwestii obowiązku alimentacyjnego, zapoznaj się z naszą ofertą: prawnik alimenty Gdańsk