Pokrewieństwo – co to jest i jakie wywiera skutki prawne?

Pokrewieństwo zostało zdefiniowane przez ustawodawcę w art. 61⁷ k.r.o. Wyróżniamy pokrewieństwo w linii prostej oraz bocznej. Określono również sposób obliczania stopni pokrewieństwa. Zapraszamy również do pozostałych wpisów z zakresu prawa rodzinnego: KIEDY UMIERA DOMNIEMANY OJCIEC oraz O czym warto pamiętać w sprawie o kontakty z dzieckiem?

Według art. 61 ⁷ k.r.o. wynika, że do pokrewieństwa w linii bocznej wystarcza posiadanie jednego wspólnego przodka. Oznacza to, że np. rodzeństwo przyrodnie będzie ze sobą spokrewnione.

Z kolei krewnymi w linii prostej są osoby pochodzące jedna od drugiej, czyli tak zwani wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.) oraz zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki itd.)

Art. 61 ⁷ k.r.o. wskazuje również sposób obliczania stopni pokrewieństwa. Obowiązuje zasada, że ile urodzeń, tyle stopni pokrewieństwa. W przypadku krewnych w linii bocznej nie liczy się urodzenia wspólnego przodka. Z kolei w linii prostej nie liczy się urodzenia osoby, której stopień pokrewieństwa ustalamy.

Rodzeństwo jest ze sobą spokrewnione w linii bocznej w drugim stopniu i jest to najbliższy możliwy stopień pokrewieństwa w linii bocznej. Z kolei dziecko jest spokrewnione z matką w pierwszym stopniu w linii prostej i jest to najbliższy możliwy stopień pokrewieństwa w linii prostej.

Zgodnie z art. 14 § 1 zd. 1 k.r.o. nie mogą ze sobą zawrzeć małżeństwa krewni w linii prostej, rodzeństwa ani powinowaci w linii prostej. Przeszkoda pokrewieństwa ma charakter bezwzględny – czyli sąd nie może wyrazić zgody na zawarcie małżeństwa przez takie osoby. Natomiast przeszkoda powinowactwa, ma charakter względny, czyli sąd z ważnych względów może wyrazić zgodę na zawarcie małżeństwa.

Poza tym istotną kwestią jest to, że sędzia prowadzący sprawę swojego małżonka, krewnych, powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia jest wyłączony z mocy ustawy. Zgodnie z art. 48 § 1 pkt 2 k.p.c. sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w powyższych sprawach. Takie wyłączenie sędziego daje gwarancję zachowania bezstronności i jest elementem niezawisłości.

Z pokrewieństwem wiąże się również prawo do odmowy zeznań w charakterze świadka, czy również prawo do odmowy odpowiedzi na zadane pytanie, jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.

Podobnie jest w postępowaniu karnym, gdzie osoba najbliższa dla oskarżonego może odmówić zeznać. Prawo to trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia.

Pokrewieństwo stanowi również przeszkodę do dokonania czynności notarialnych przez notariusza. Notariuszowi nie wolno dokonywać czynności notarialnych, które dotyczą krewnych lub powinowatych notariusza w linii prostej oraz rodzeństwo osoby, której wniosek dotyczy.

Stosunek oraz stopnie pokrewieństwa służą również do wskazania legitymacji procesowej w sprawie o ubezwłasnowolnienie. Wniosek taki mogą złożyć krewni w linii prostej oraz rodzeństwo, której wniosek dotyczy. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej, zapoznaj się z naszą ofertą: adwokat rodzinny Gdańsk