podział majątku w konkubinacie

Nie ma wątpliwości co do tego, że życie w konkubinacie staje się coraz bardziej popularne. Choć jest to ciekawa alternatywa dla tradycyjnego związku małżeńskiego, należy mieć świadomość, że w przypadku konkubinatu nie wszystkie kwestie są regulowane. Mowa tu między innymi o podziale majątku w przypadku rozstania.

Czy w konkubinacie jest podział majątku?

Na początku warto wyjaśnić, czym jest konkubinat. Otóż jest on swego rodzaju nieformalnym związkiem dwojga osób, który pod wieloma względami podobny jest do małżeństwa. Pomiędzy partnerami istnieje duchowa, fizyczna i ekonomiczna więź, ale związek ten nie został sformalizowany. W dzisiejszych czasach konkubinat dla wielu osób stanowi lepszy wybór niż małżeństwo. 

Jednym z powodów, dla których pary te wybierają taką formę związku, może być mniej problematyczne rozstanie. W przypadku decyzji o zakończeniu związku nie trzeba bowiem przechodzić przez długie i obciążające emocjonalnie postępowanie rozwodowe. Okazuje się jednak, że pod niektórymi względami rozstanie to może być bardziej skomplikowane niż w przypadku małżeństwa. Dotyczy to przede wszystkim podziału majątku w konkubinacie. Nie należy tu spodziewać się stosowania regulacji dotyczących małżeństwa.

Obecnie w Polsce nie istnieją przepisy, które regulowałyby kwestie majątkowe w konkubinacie. Z jednej strony daje to partnerom nieco więcej swobody przy podziale majątku, z drugiej może sprawić, że podział ten okaże się o wiele bardziej skomplikowany niż w przypadku małżeństwa. 

Podział majątku w konkubinacie i małżeństwie – jakie są różnice?

Podstawowa różnica między konkubinatem a małżeństwem dotyczy wspólnoty majątkowej. W małżeństwie, o ile nie zawarto intercyzy, automatycznie powstaje wspólność majątkowa, która obejmuje wszystkie dobra nabyte podczas trwania związku. Oczywiście w ostatnich latach wzrosła popularność różnego typu intercyz, na co może wskazywać rosnące zainteresowanie rozdzielnością majątkową w Gdańsku, jednak nadal większość małżeństw wybiera wspólnotę majątkową.

W przypadku konkubinatu natomiast nie ma takiej wspólnoty, co może wiązać się z licznymi komplikacjami. Po ustaniu konkubinatu każda z osób zachowuje odrębną własność majątku, a dobra nabyte wspólnie podlegają zasadom regulowanym przez Kodeks cywilny.

Kwestia własności majątkowej ma kluczowe znaczenie

Jest to problematyczne, szczególnie biorąc pod uwagę, że konkubinat jest wspólnotą osobisto-majątkową dwojga osób. Niejednokrotnie osoby takie żyją ze sobą od wielu lat, w tym czasie gromadząc – podobnie jak małżeństwa – majątek obejmujący między innymi nieruchomości czy ruchomości.

I choć podczas rozstania parom takim często udaje się dojść do porozumienia w kwestii podziału majątku, nie zawsze jest to możliwe. Dotyczy to w szczególności tych sytuacji, kiedy partnerzy rozstają się w atmosferze konfliktu. 

W przeciwieństwie do małżeństwa, w konkubinacie każda z osób zachowuje własność swojego majątku. Wspólnie nabyte dobra są traktowane jako współwłasność ułamkowa, gdzie każda strona ma określony udział. Jeżeli strony nie mogą dojść do porozumienia, sprawa może trafić do sądu. 

Postępowanie sądowe w przypadku konkubinatu może być bardziej skomplikowane

W trakcie takiego postępowania sąd analizuje obszerną dokumentację, taką jak faktury, umowy czy potwierdzenia przelewów, aby ustalić, jaki był wkład każdej osoby w zakup danego składnika majątku. Może to prowadzić do długotrwałych i kosztownych procesów. W przypadku podziału majątku po rozwodzie postępowanie takie może być mniej skomplikowane. 

Oczywiście w małżeństwie sprawy o podział majątku też nie zawsze są proste – trzeba to podkreślić. Duże znaczenie mają tutaj rodzaje małżeńskich ustrojów majątkowych. Od nich zależy, jak będzie przebiegało postępowanie sądowe podczas podziału majątku. 

Nie należy zapominać o jeszcze jednej, ważnej różnicy między małżeństwem a konkubinatem. Otóż – oprócz podziału majątku – małżeństwo daje dodatkowe zabezpieczenia prawne, takie jak prawo do alimentów czy wspólnego rozliczenia podatkowego, których konkubenci są pozbawieni.

Konkubinat a podział majątku po śmierci

Kolejną ważną kwestią jest konkubinat i podział majątku po śmierci. I w tym przypadku polskie prawo nie zapewnia odpowiedniej ochrony partnerom, którzy zdecydowali się na tę formę związku. Jednym z kluczowych problemów prawnych jest to, że w przypadku konkubentów dziedziczenie ustawowe nie jest stosowane. Nietrudno wyobrazić sobie, że może to prowadzić do wielu komplikacji, w tym do konfliktów z rodziną zmarłego partnera. 

W małżeństwie małżonek dziedziczy z mocy ustawy, nawet bez sporządzenia testamentu. W konkubinacie taka sytuacja nie ma miejsca. Partnerzy nie są uznawani za spadkobierców ustawowych, co oznacza, że bez testamentu cały majątek przechodzi na członków rodziny zmarłego.

Aby zabezpieczyć interesy partnera w konkubinacie (a także w związku nieformalnym), konieczne jest sporządzenie testamentu. Testament pozwala na swobodne rozporządzanie majątkiem i wskazanie konkubenta jako spadkobiercy. Warto również rozważyć ustanowienie innych form zabezpieczenia, takich jak pełnomocnictwa notarialne, które ułatwią dostęp do majątku w razie śmierci jednego z partnerów.

Czego dotyczą i jak wyglądają rozliczenia w konkubinacie?

Biorąc pod uwagę, że wiele kwestii w konkubinacie nie jest uregulowanych prawnie, osoby wybierające tę formę związku powinny zastanowić się nad tym, jak zadbać o kwestie formalne. Dotyczy to między innymi rozliczeń. Choć nikt nie zakłada, że dojdzie do rozstania, uporządkowane rozliczenia mogą okazać się dużym ułatwieniem także w innych sytuacjach, na przykład podczas ubiegania się o wspólny kredyt czy przy sprzedaży zakupionej przez partnerów nieruchomości. 

Rozliczenia w konkubinacie mogą dotyczyć przede wszystkim wspólnych inwestycji, takich jak zakup nieruchomości, samochodu czy innych dóbr trwałych. Tego typu dokumenty umożliwiają rozliczenie majątku nabytego w trakcie trwania konkubinatu. Kluczowe jest ustalenie, jaki wkład każda ze stron wniosła w ich nabycie. Jeśli konkubenci nie prowadzą odpowiedniej dokumentacji, proces rozliczenia może być skomplikowany. Warto więc nie tylko gromadzić dowody zakupu, ale też spisywać umowy będące potwierdzeniem, jaki był wkład każdej z osób w dany zakup. 

W przypadku braku rozliczeń, przy podziale majątku sąd opiera się na przepisach prawa cywilnego, dotyczących współwłasności w częściach ułamkowych wraz z jej zniesieniem, bezpodstawnego wzbogacenia czy nawet spółki cywilnej. Jeżeli jedna ze stron udowodni, że poniosła większe koszty, może po rozstaniu dochodzić swoich praw, domagając się na przykład zwrotu części nakładów. Właśnie dlatego sprawy o podział majątku w konkubinacie często kończą się na drodze sądowej, co pokazuje, jak istotne jest ustalenie zasad finansowych w związku.

Jak zabezpieczyć swój majątek, żyjąc w konkubinacie?

Konkubinat, choć pod wieloma względami jest bardziej elastyczną formą związku nie małżeństwo, wymaga bezwzględnego zadbania o kwestie finansowe – szczególnie w sytuacji, gdy partnerzy są ze sobą od wielu lat i dokonują wspólnych zakupów, na przykład nieruchomości. Powstaje więc pytanie, jak zabezpieczyć majątek w konkubinacie?

W pierwszej kolejności warto rozważyć podpisanie umowy partnerskiej, która precyzuje kwestie majątkowe i zasady podziału w przypadku rozstania. Taka umowa, sporządzona w formie aktu notarialnego, może stanowić solidną podstawę prawną. Właśnie dlatego w kwestiach związanych z podziałem majątku wspólnego w Gdańsku, także w przypadku konkubinatu, warto skorzystać z pomocy prawnej. Prawnik zadba o to, aby w umowie zawarte zostały wszystkie niezbędne zapisy, a przy tym uwzględni interesy obojga partnerów. 

Oczywiście kolejną kwestią jest wspomniane wcześniej rozliczenie konkubinatu. Gromadzenie faktur, paragonów, umów i innej dokumentacji może okazać się bardzo pomocne, jeśli chodzi o podział majątku bez ślubu. Dobrym pomysłem może być również odpowiednie nazywanie przelewów przeznaczonych dla partnera. Dokumentacja pozwoli wykazać, że dany przedmiot partnerzy nabyli wspólnie.

Duże znaczenie ma także sporządzanie testamentu, który reguluje dziedziczenie majątku. Testament pozwoli na zabezpieczenie interesów partnera po śmierci. Dotyczy to oczywiście obojga partnerów. Nie ma wątpliwości co do tego, że w nieformalnym związku emocje po śmierci partnera są równie silne, co w przypadku zawarcia małżeństwa – warto więc zadbać o kwestie formalne.

Wiesz już, jak przebiega podział majątku w konkubinacie. Jak się okazuje, kwestia ta wymaga szczególnej dbałości i zaangażowania ze strony partnerów już od samego początku. Konkubinat bowiem niesie ze sobą wiele wyzwań prawnych, zwłaszcza w zakresie majątku. W przeciwieństwie do małżeństwa, brak wspólnoty majątkowej oznacza konieczność precyzyjnego dokumentowania wkładów oraz sporządzania umów i testamentów. Odpowiednie zabezpieczenie swojego majątku oraz przejrzyste ustalenia finansowe mogą być kluczowe, nie tylko w przypadku rozstania, ale też w trakcie trwania związku.

Jeśli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy Cię do kontaktu z naszą Kancelarią:
58 354 10 88 lub email: info@kancelaria-temida.com

Skorzystaj z pomocy adwokata z naszej Kancelarii Prawnej w Gdańsku nawet bez wychodzenia z domu!
Umów się na poradę w Kancelarii Adwokackiej, wideoporadę lub poradę telefoniczną.

Leave your comment