wspoluczestnictwo-procesowe

Spór w postępowaniu cywilnym zakłada zawsze dwie strony, natomiast po każdej ze stron może być kilka osób (współuczestnictwo procesowe). Współuczestnikami procesowymi mogą być osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

Współuczestnictwo czynne czy bierne? Pierwotne czy wtórne?

Współuczestnictwo czynne to nic innego jak więcej niż jedna osoba po stronie powodowej. Zaś bierne – po stronie pozwanej.

Współuczestnictwo pierwotne to sytuacja, w której kilku powodów wystąpiło z jednym pozwem przeciwko jednemu lub kilku pozwanych. Lub jeden powód wystąpił z pozwem przeciwko kilku pozwanym.

Natomiast współuczestnictwo wtórne następuje w przypadku zmiany stron procesowych. Na przykład gdy wskutek śmierci jednej ze stron wchodzą w jej miejsce spadkobiercy. Lub w przypadku wstąpienia do procesu osób wezwanych do wzięcia w nim udziału w charakterze pozwanych. Albo zawiadomienia osób o możności wstąpienia do procesu w charakterze powodów.

Kiedy możliwe?

Jeżeli przedmiot sporu stanowią:

  1. prawa lub obowiązki im wspólne lub oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej. Wówczas mamy do czynienia ze współuczestnictwem materialnym; Na przykład sprawy dotyczące małżeńskiej wspólności majątkowej, sprawy dotyczące odpowiedzialności spółki jawnej i wspólników za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę.

  2. roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej. Jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie. Wówczas mamy do czynienia ze współuczestnictwem formalnym. Na przykład wystąpienie o zapłatę czynszu przeciwko kilku różnym najemcom tej samej nieruchomości, kilku pracowników występuję o zapłatę zaległości do jednego pracodawcy. 

Jeżeli przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko łącznie reguły z punktu 1. i 2. stosuje się także do osób, których udział w sprawie uzasadniałby jej rozpoznanie w postępowaniu odrębnym.

Współuczestnictwo konieczne

Sytuacja, w której sprawa może toczyć się tylko łącznie nazywana jest współuczestnictwem koniecznym. Oznacza to, że sprawa może toczyć się tylko wówczas, gdy łącznie wystąpią określone osoby. Powództwo może być skutecznie wniesione tylko przeciwko wszystkim pozwanym lub tylko przez wszystkich powodów.

Art. 195 KPC
§ 1. Jeżeli okaże się, że nie występują w charakterze powodów lub pozwanych wszystkie osoby, których łączny udział w sprawie jest konieczny, sąd wezwie stronę powodową, aby oznaczyła w wyznaczonym terminie osoby niebiorące udziału w taki sposób, by ich wezwanie lub zawiadomienie było możliwe, a w razie potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora.
§ 2. Sąd wezwie osoby niezapozwane do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanych. Osoby, których udział w sprawie w charakterze powodów jest konieczny, sąd zawiadomi o toczącym się procesie. Osoby te mogą w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia przystąpić do sprawy w charakterze powodów.

Np. jeśli jako osoba trzecia zamierzamy wytoczyć powództwo przeciwko małżonkom o unieważnienie małżeństwa, należy je wytoczyć łącznie przeciwko obojgu małżonkom.

Współuczestnictwo jednolite

Istnieje również współuczestnictwo jednolite. Z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok ma dotyczyć niepodzielnie wszystkich współuczestników (art. 73 § 2 KPC). Na przykład prawomocny wyrok uchylający uchwałę ma moc obowiązującą w stosunkach między spółką a wszystkimi wspólnikami oraz w stosunkach między spółką a członkami organów spółki.

Współuczestnictwa nienazwane

1. współuczestnictwo zachodzące pomiędzy pozwanymi w razie wystąpienia przez osobę trzecią z interwencją główną (art. 75 KPC)

2. współuczestnictwo matki i dziecka w procesie o zasądzenie świadczeń na rzecz matki oraz świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka (art. 141, art. 133 KRO)

Jeśli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy Cię do kontaktu z naszą Kancelarią:
58 354 10 88 lub email: info@kancelaria-temida.com

Skorzystaj z pomocy adwokata z naszej Kancelarii Prawnej w Gdańsku nawet bez wychodzenia z domu!
Umów się na poradę w Kancelarii Adwokackiej, wideoporadę lub poradę telefoniczną.