Procedura Niebieskiej Karty zostaje uruchomiona, kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie zaistnienia przemocy w rodzinie. Jej celem każdorazowo jest ochrona osoby bądź osób zagrożonych tą przemocą i przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. To przede wszystkim Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ma zapewniać pomoc każdej osobie, która jest ofiarą przemocy. Wyjaśniamy, czym jest procedura Niebieskiej Karty, jak ją uruchomić i jak wygląda.
Czym jest Niebieska Karta? Procedura dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie
Procedura Niebieskiej Karty została stworzona po to, aby każda ofiara przemocy w rodzinie mogła otrzymać stosowną pomoc. Co ważne, to nie ofiara musi złożyć zawiadomienie, aby procedura została rozpoczęta. Może zrobić to dowolna osoba, która podejrzewa przemoc domową.
W każdym przypadku celem stworzenia procedury jest ustalenie planu pomocy ofierze, rozpoczęcie niezbędnych działań oraz ich sukcesywna realizacja. Chodzi o to, aby ofiara została raz na zawsze uwolniona od przemocy – niezależnie od tego, czy wraz ze sprawcą pozostaje we wspólnym pożyciu, czy jest to przemoc fizyczna, czy psychiczna, czy pojawiła się przemoc seksualna. Najważniejsze jest tutaj jej bezpieczeństwo.
Kiedy zakładana jest Niebieska Karta?
Z reguły procedura założenia Niebieskiej Karty zostaje rozpoczęta w momencie, kiedy urzędnik otrzyma zgłoszenie o przemocy w rodzinie i uzna, że jest ono wiarygodne, a także wtedy, kiedy sam nabierze podejrzeń, że przemoc taka może być stosowana.
Pewne wątpliwości może budzić kwestia tego, czy Niebieska Karta zostanie założona w sytuacji, gdy ktoś anonimowo złoży zawiadomienie o przemocy. Każda taka sytuacja musi zostać dokładnie sprawdzona przez pracownika socjalnego. Jeśli potwierdzi on zgłoszone anonimowo informacje i uzna, że ma do czynienia z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy, zostanie założona Niebieska Karta.
Jak wygląda procedura założenia Niebieskiej Karty?
Istotnym jest tutaj zwrócenie uwagi na strukturę procedury, ponieważ często niepoprawnie mówimy, że np. „żona założyła mu niebieską kartę”. Takie sformułowanie jest błędne. Niebieskiej Karty nie zakłada się na wniosek ofiary czy też osoby postronnej. Jej założenie nie wymaga nawet zgody osoby doznającej krzywd.
Choć powszechnie procedura nazywana jest Niebieską Kartą, warto wiedzieć, że prawidłowa nazwa to Niebieskie Karty. Postępowanie rozpoczynane jest od Niebieskiej Karty A, a kończy się na Niebieskiej Karcie D.
Już sam fakt złożenia zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa może skutkować uruchomieniem procedury Niebieskiej Karty. Nierzadko zdarza się, że intencją osoby zgłaszającej nie było założenie podejrzanemu Niebieskiej Karty, ale funkcjonariusz lub pracownik socjalny uznał uruchomienie procedury za właściwe i konieczne w danej sprawie.
Kwestie związane z przemocą w rodzinie regulowane są między innymi przez Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks rodzinny oraz Ustawę o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Zastosowanie znaleźć może także Kodeks postępowania karnego. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji – kto jest sprawcą przemocy, jaki rodzaj agresji jest stosowany oraz czy stosowana w rodzinie przemoc dotyczy osób wspólnie zamieszkujących. Ofiary przemocy bez wątpienia powinny rozważyć skorzystanie z pomocy prawnej, przede wszystkim w celu ochrony zdrowia swojego i swoich bliskich oraz uzyskania indywidualnego planu pomocy.
Jeśli potrzebujesz pomocy adwokata rodzinnego w Gdańsku, zwróć się o pomoc do wykwalifikowanej w prawie rodzinnym kancelarii.
Kto wypełnia formularz Niebieskiej Karty, a kto może dokonać zgłoszenia przemocy w rodzinie?
Na początku wypełniany jest formularz „Niebieska Karta-A”, przy czym warto sobie uzmysłowić, że nie ma zamkniętego katalogu osób, które mogą zgodnie z procedurą zgłosić przemoc w rodzinie. Ważne też jest, że na etapie informowania organów o możliwej przemocy w rodzinie, nie trzeba mieć wiedzy odnośnie do sprawcy przemocy domowej. Nie trzeba również znać dokładnych danych ofiar przemocy w danej rodzinie czy posiadać informacji co do formy przemocy. Pamiętajmy, że przemoc psychiczna także powoduje możliwość wszczęcia procedury i indywidualnego planu pomocy ofiarom dotkniętym przemocą w rodzinie.
Przeczytaj też: O przemocy – za czterema ścianami
Kiedy możliwe jest złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa?
Wiele osób obawia się, że nie ma możliwości zgłoszenia przemocy w rodzinie, której nie zna, ale co do której podejrzewa, że w danej rodzinie dochodzi do form agresji odbijających się na zdrowiu fizycznym i psychicznym. W rzeczywistości formularz „Niebieska Karta-A” wypełnia przedstawiciel właściwej służby. Kiedy? Gdy podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych poweźmie podejrzenie o stosowaniu przemocy w rodzinie. Zatem wiedzę o tej przemocy może uzyskać od dowolnej, nawet niepowiązanej z agresorem osoby, np. od sąsiada, znajomego czy dostawcy usług.
Nie ma wątpliwości co do tego, że każda osoba, która podejrzewa stosowanie różnych form agresji – na przykład u sąsiada, członka rodziny, współpracownika czy innej osoby – powinna jak najszybciej zgłosić ten fakt odpowiednim służbom. Nie ma znaczenia, czy jest to jedno dziecko lub rodzeństwo, czy może osoba dorosła, choć z pewnością stosowanie przemocy wobec dziecka budzi najwięcej emocji, szczególnie jeśli dochodzi do niego w obecności pełnoletniej osoby najbliższej. Osób pokrzywdzonych może również być więcej, na przykład wtedy, gdy to ojciec stosuje przemoc.
Niestety, ofiary przemocy nie zawsze decydują się na korzystanie z pomocy – a przecież w niektórych przypadkach pojawia się nawet niebezpieczeństwo utraty życia. Właśnie dlatego warto reagować. Sprawca przemocy nigdy nie powinien pozostawać bezkarny, a osoba, która doznaje przemocy – nie może zostać pozostawiona sama sobie.
Kto jest uprawniony do uruchomienia procedury Niebieskiej Karty?
Jednostki uprawnione do uruchomienia procedury Niebieskiej Karty to m.in. policja, pracownicy pomocy społecznej, oświaty, opieki zdrowotnej oraz ratownicy medyczni. Obowiązek wszczęcia procedury, gdy sytuacja tego wymaga, spoczywa także na członku Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Oczywiście zawiadomienie może złożyć również osoba pokrzywdzona.
Ważna informacja: zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy domowej, policja nie ma prawa odmówić przyjęcia zgłoszenia dotyczącego jakichkolwiek form agresji w rodzinie! Stosowanie przemocy jest łamaniem prawa, dlatego w każdym przypadku muszą zostać podjęte odpowiednie działania w sprawie.
Jakie są konsekwencje posiadania Niebieskiej Karty?
Przede wszystkim Niebieska Karta powoduje, że osoba będąca ofiarą przemocy może skorzystać z różnych form wsparcia. W każdym przypadku rozpoczęta zostaje procedura przeciwdziałania aktom przemocy w rodzinie, która obejmuje ogół czynności podejmowanych przez pracowników socjalnych i służby. Sytuacja w danym domu jest stale monitorowana, aby odpowiednie służby mogły udzielić niezbędnej pomocy, jeśli zajdzie taka potrzeba. Może to być pomoc psychologiczna, pomoc prawna, interwencja kryzysowa czy pomoc medyczna. Możliwości jest tutaj wiele, a formy pomocy w każdym przypadku dostosowane są do potrzeb ofiary. W każdym przypadku tworzony jest indywidualny plan pomocy.
Jeśli chodzi o konsekwencje dla sprawcy przemocy, kluczowe znaczenie ma to, że Niebieska Karta nie jest równoznaczna ze zgłoszeniem o popełnieniu przestępstwa. Innymi słowy, sprawca nie poniesie kary za stosowanie przemocy tylko na tej podstawie. Niebieska Karta może mieć jednak duże znaczenie w sytuacji, gdy sprawa trafi do sądu. Co więcej, dokument może stanowić dowód w sytuacji, gdy ofiara przemocy wniesie pozew o rozwód z orzekaniem o winie.
Może również Cię zainteresować: Sprawowanie pieczy nad dzieckiem
Czy Niebieską kartę można wycofać?
Istnieje możliwość złożenia wniosku o wycofanie Niebieskiej Karty. Można to zrobić z trzech powodów:
- ustanie stosowania przemocy w rodzinie,
- brak podstaw do podejmowania interwencji,
- zrealizowanie opracowanego dla danej rodziny planu pomocy.
Zakończenie procedury wiąże się z szeregiem formalności. W każdym przypadku czynność ta musi zostać udokumentowana w formie protokołu. Każda osoba, której dotyczyła dana sprawa, musi zostać poinformowana o wycofaniu Niebieskiej Karty.