mediacja

Mediacja to jedna z metod rozwiązywania sporów, która zdobywa coraz większą popularność zarówno w Polsce, jak i na świecie. W dobie rosnącej liczby konfliktów, zarówno na gruncie prywatnym, jak i zawodowym, mediacja staje się cennym narzędziem pozwalającym na osiągnięcie porozumienia. Dowiedz się, na czym dokładnie polega mediacja. 

Mediacja – co to jest i kiedy jest możliwa?

Warto zacząć od wyjaśnienia, czym jest mediacja. Mediacja to procedura załatwiania sporów w sytuacji, gdy strony nie mogą uregulować sporu w bezpośrednich rokowaniach. Wówczas pomocne okazuje się pośrednictwo innego podmiotu, którego zadaniem jest udzielenia stronom rad i wskazówek. Na wstępie należy zaznaczyć, że mediacja jest dobrowolna. Zresztą trudno byłoby sobie wyobrazić mediację, do której strony zostały zmuszone. W takiej sytuacji jej cel nie miałby cienia szans na zrealizowanie.

Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację, także wówczas, gdy jedna ze stron złoży wniosek o wszczęcie mediacji, a druga strona wyrazi na nią zgodę. Zawierając umowę strony określają, co będzie stanowiło przedmiot mediacji, kto będzie mediatorem oraz jak zostanie wybrany mediator. Mediacja może zostać przeprowadzona także na podstawie postanowienia sądu. Istotne jest, że co do zasady mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, jednak za zgodą stron możliwa jest mediacja w toku sprawy. Każda ze stron ma równe prawa, o co w pierwszej kolejności musi zadbać sam mediator. Bez jego udziału niemożliwe będzie rozwiązanie sprawy i osiągnięcie ugody. 

Mediator – kto to jest? 

Zgodnie z art.183 ² § 1 kpc może nim być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, w pełni korzystająca z praw publicznych. W § 2 tego samego artykułu czytamy o wyłączeniu z powyższego zakresu sędziego, nie dotyczy to jednak sędziego w stanie spoczynku.

Dopuszczalne jest prowadzenie list mediatorów oraz tworzenie ośrodków mediacyjnych przez organizacje pozarządowe oraz uczelnie. Ilekroć w kpc mowa jest o mediatorze należy rozumieć przez to także mediatora stałego, chyba że przepisy kpc stanowią inaczej.

Odmowa prowadzenia mediacji przez stałego mediatora może nastąpić tylko z ważnych powodów, o których mediator musi powiadomić sąd (kiedy skierował strony do mediacji) bądź strony.

Prawa i obowiązki mediatora w postępowaniu mediacyjnym

Przede wszystkim mediator powinien zachować bezstronność podczas prowadzenia mediacji, jeśli jednak istnieją jakiekolwiek okoliczności mogące mieć na to wpływ mediator niezwłocznie powiadamia o nich stronę. Przykładem takich okoliczności może być powiązanie mediatora ze sprawą bądź jedną ze stron. Zasada bezstronności ma kluczowe znaczenie.

Prowadząc mediację, mediator wykorzystuje różne środki zmierzające do polubownego rozwiązania sprawy, w tym wspieranie stron w formułowaniu propozycji ugodowych. Może na zgodny wniosek stron wskazać sposoby rozwiązania sporu. Strony mogą skorzystać z podsuwanych wówczas propozycji, ale nie są nimi związane. Ostatecznie decyzja zawsze należy do stron – to na ich zasadach odbywa się wypracowanie rozwiązania.

Podstawowym prawem neutralnego mediatora jest prawo do wynagrodzenia, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji nieodpłatnie. Ma także prawo do zwrotu wydatków poniesionych w związku z przeprowadzeniem mediacji – te koszty obciążają strony. Strony mogą się nimi podzielić zgodnie z własnymi ustaleniami (domyślnie po połowie). Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd zaliczamy do niezbędnych kosztów procesu.

Gdy skutkiem mediacji będzie zawarcie ugody, koszty z reguły zostaną rozliczone pomiędzy stronami według zasady, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W sytuacji, gdy jedna ze stron jest zwolniona od kosztów sądowych (w zakresie prowadzonej mediacji), a druga nie chce uregulować kosztów mediacji w całości, sąd ustali koszty mediacji i przyzna je mediatorowi.

Na czym polegają mediacje?

Wiele osób zastanawia się, na czym tak naprawdę polegają mediacje. Nic w tym dziwnego – perspektywa wzięcia udziału w mediacji dla wielu osób jest czymś zupełnie nowym. Postępowanie takie może więc powodować spory stres. Na szczęście z reguły okazuje się, że nie był on potrzebny. Zalety mediacji są liczne – najważniejszą z nich jest jednak możliwość uniknięcia postępowania sądowego. 

Przede wszystkim należy pamiętać, że postępowanie mediacyjne to dobrowolny proces rozwiązywania konfliktów. Bardzo często jest to alternatywa dla postępowania sądowego. Strony w postępowaniu mediacyjnym mają tutaj pełną kontrolę nad jej wynikiem. Mediator natomiast próbuje pomóc w osiągnięciu porozumienia przez strony konfliktu, sprawując kontrolę nad przebiegiem dialogu. Dodatkowo pomaga on w osiągnięciu porozumienia. Celem mediacji jest wypracowanie satysfakcjonującego strony rozwiązania sporu, na przykład w sprawach cywilnych, choć nie tylko. Zdarzają się także mediacje w sprawach karnych. 

Jeśli zastanawiasz się, czy mediacja jest dobrym rozwiązaniem dla Ciebie, skorzystaj ze wsparcia doświadczonego prawnika z zakresu prawa rodzinnego z Gdańska, który odpowie na wszystkie Twoje pytania i pomoże wybrać najlepszą drogę wyjścia ze sporu.

Jak przebiega i ile trwa postępowanie mediacyjne?

Kolejna istotna kwestia dotyczy tego, jak przebiega postępowanie mediacyjne. Na ogół w pierwszym kroku odbywają się spotkania indywidualne. Polegają one na oddzielnych spotkaniach mediatora z każdą ze stron jeszcze przed rozpoczęciem mediacji. Pozwala to mediatorowi na rozeznanie się w sytuacji. 

W następnym etapie postępowania mediacyjnego odbywają się rozmowy wspólne. Biorą w nich udział obie strony konfliktu, a także mediator. Bardzo często potrzebne są co najmniej trzy spotkania, aby udało się osiągnąć porozumienie. Oczywiście zależy to od konkretnej sytuacji, a także od chęci stron do dążenia do konsensusu. Celem mediacji jest dążenie do tego, by strony zawarły ugodę.

Jak złożyć wniosek o mediację?

Wniosek o mediację może złożyć każda ze stron. Możliwe jest również wspólne złożenie takiego wniosku. Obowiązkowymi elementami wniosku o przeprowadzenie mediacji są:

  • oznaczenie stron,
  • przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie i dokładne określenie żądania,
  • podpis strony,
  • wymienienie załączników,
  • fakultatywnie: odpis umowy o mediacji na piśmie, jeśli strony taką umowę zawarły.

Co istotne, aby złożyć wniosek, strony mogą skorzystać z drogi sądowej lub skontaktować się bezpośrednio z mediatorem. Coraz bardziej popularne stają się specjalne ośrodki mediacyjne, zapewniające poczucie bezpieczeństwa czy dające elastyczność, jeśli chodzi o termin spotkania. Oferują one różne rodzaje mediacji. 

Ile kosztuje mediacja w sprawach cywilnych i nie tylko?

Bez względu na wynik przeprowadzonej mediacji mediatorowi należy się wynagrodzenie. Koszty mediacji sądowej reguluje Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r., ustalając co następuje: 

W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie osoby prowadzącej mediacje wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego. W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu danego sporu nie da się ustalić, oraz w sprawach o prawa niemajątkowe wynagrodzenie za prowadzenie postępowania mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne – 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych.

Zwrotowi podlegają udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:

  1. przejazdów – w wysokości i na warunkach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej;
  2. wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego – w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych za jedno posiedzenie;
  3. korespondencji – w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.

W razie nieprzystąpienia stron do mediacji, mediatorowi przysługuje zwrot poniesionych wydatków w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych. Natomiast w przypadku mediacji prywatnej wynagrodzenie mediatora określa tzw. umowa mediatorska.

Jak może zakończyć się mediacja? 

Wiesz już, czym jest mediacja i jak dokładnie przebiega. Nie będzie zaskoczeniem stwierdzenie, że mediacja może zakończyć się porozumieniem lub jego brakiem. Oczywiście najbardziej pożądanym efektem mediacji jest porozumienie przez strony konfliktu, a także spisanie ugody w formie pisemnej. Jeśli nie udało się osiągnąć porozumienia, konieczne może być dalsze postępowanie sądowe. Zdarzają się także sytuacje, gdy mediacja zostaje przerwana na wniosek jednej ze stron – na przykład wtedy, gdy uzna, że dalsze rozmowy nie mają sensu.

Jeśli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszamy Cię do kontaktu z naszą Kancelarią:
58 354 10 88 lub email: info@kancelaria-temida.com

Skorzystaj z pomocy adwokata z naszej Kancelarii Prawnej w Gdańsku nawet bez wychodzenia z domu!
Umów się na poradę w Kancelarii Adwokackiej, wideoporadę lub poradę telefoniczną.